Trong nhân sinh không có gì là không thể đặt xuống

Tác giả; 弘一法师

Dịch giả tập sự: 郑青云

Phần một ; Đặt xuống dục vọng: Dưỡng một tâm hồn thanh tịnh

1. Buông xả là bước đầu tiên của việc tu tâm dưỡng tính.

Buông xả là một loại điềm tĩnh đạm bạc phát ra từ nội tâm. Cổ nhân có nói: Tĩnh tâm dưỡng thần, không nhiễm ô vật." Ý nghĩa câu nói này chính là, điềm tĩnh có thể dưỡng thần, giúp chúng ta không bị vật chất cầm giữ. Điềm tĩnh chính là một loại nhượng bộ trong cách đối nhân xử thế, vạn sự đều không để trong lòng, người giữ được tâm cảnh như vậy, ở phương diện dưỡng tâm có thể phát huy rất tốt.

Thời đại ngày này càng ngày càng có nhiều người theo đuổi cái gọi là "Dưỡng sinh", dưỡng sinh bao gồm dưỡng tâm, dưỡng tính và dưỡng thân. Nhưng có nhiều người quá chú trọng vào phương pháp dưỡng thân, nghĩ rằng chỉ cần thân thể khỏe mạnh là có thể hưởng thụ cuộc sống dài lâu. Cho nên, rất nhiều người kiên trì rèn luyện thân thể hằng ngày. ăn thức ăn tốt cho sức khỏe, nhưng rất ít người có thể kiên trì dưỡng tâm mỗi ngày.

Mẹ của bạn tôi rất chú trọng việc dưỡng thân, lần nào tôi gặp bác ấy, bác đều không ngại phiền hà tuyên truyền cho mọi người cách dưỡng sinh, khuyên họ mỗi ngày nên ăn cái gì, ăn bao nhiêu, ăn như thế nào, mỗi ngày cần vận động bao lâu, vân vân. Bác ấy mỗi lần đểu giảng giải rất rõ ràng; chỉ được như này như này, mới không bị bệnh! Nhưng mà, mỗi lần nghe đến đấy tôi đều cảm thấy kỳ quái, một người từ sáng đến tối đều vội vàng không ngừng vì bản thân chuẩn bị đồ ăn lành mạnh, sợ hãi bản thân sẽ vì một lần ăn phải đồ không tốt mà sinh bệnh. Nói là dưỡng thân nhưng lại mang đến cho bản thân rất nhiều lo âu, sợ hãi sinh bệnh, sợ hãi không thể sống lâu. Ngày nào cũng sống trong lo lắng , sao có thể cảm thấy vui vẻ?

Nếu chúng ta bắt đầu từ việc dưỡng thân thay vì bắt đầu từ việc dưỡng tâm và dưỡng tính, trong tâm tồn đọng bao nhiêu phiền não, có trăm ngàn dục niệm, mà đã muốn cơ thể khỏe mạnh, rốt cuộc cơ thể ta cũng chỉ là xác ngoài. Chúng ta có thể thể nghiệm được hạnh phúc, nhưng cũng chỉ là sự hưởng thụ về mặt ăn mặc vui chơi mà thôi, nhân sinh không cảm nhận được sự thăng hoa đích thực.

Hoằng Nhất Pháp sư cho rằng Không màng tất cả là "dưỡng tâm là pháp thứ nhất". Người đã từng nói "buông xả", quy cho cùng là muốn chúng ta tĩnh tâm. Sự vật trên thế gian này hỗn hỗn loạn loạn, dễ khiến tâm cảnh con người hỗ loạn theo. Vì vậy, rất nhiều người nhận thấy tâm không yên, là vì đang bị rất nhiều sự việc quấy rầy. Thực ra, quấy rầy đến chúng ta không phải việc đời hỗn loạn ấy, mà là cái tâm không yên bình. Khi chúng ta có thể đem tất cả ngoại vật tách rời, không để tâm đến bất kỳ hoàn cảnh ngoại vật nào, lúc đó chúng ta mới thực sự hưởng thụ được cái thanh nhàn của cuộc sống.

Có một lần, pháp sư đến Trữ Ba, ở lại chùa Thất Tháp, Hạ Miễn Tôn cư sĩ đến thăm người.

Vân Thủy Đường ở chùa Thất Tháp còn có rất nhiều tăng sư vân du khác, địa phương rất thô sơ, mỗi giường có hai tầng, người trụ ở giường dưới.

Người nói với Hạ cư sĩ rằng; "Đến Trữ Ba đã được ba ngày rồi, hai ngày đầu tiên trụ tại một quán trọ nhỏ."

Hạ cư sĩ hỏi: "Vậy ở đấy có tốt không?"

"Rất tốt! Con rệp không nhiều, chỉ có hai ba con mà thôi. Chủ nhà trọ tiếp đãi tôi rất nhiệt tình!"

Hạ cư sĩ mời người trước đến hồ Ngu Bạch Mã trụ vài hôm. Hành lý của pháp sự cực kỳ giản đơn, dùng vải màn đã cũ nát bọc lại. Đến hồ Bạch Mã, pháp sư tháo bọc hành lý, dùng chính tấm vải màn cũ đó làm ga trải giường, rồi trải chăn lên trên, dùng quần áo làm gối đầu, sau đó lấy ra một tấm vải bông vừa rách vừa đen đến bên hồ rửa mặt.

Hạ cư sĩ nói; "Chiếc khăn này đã cũ lắm rồi, để ta giúp ngài đổi một chiếc mới được không?"

"Cái gì! Nó vần còn dùng được, chẳng khác gì đồ mới cả." Nói xong, Người đem chiếc khăn lông cho Hạ cư sĩ xem.

Con rệp không nhiều, chủ nhà trọ đối đãi khách nhiệt tình, pháp sư cảm thấy rất vui vẻ, đây chính biểu hiện của buông xả.

Nếu đổi lại là chúng ta, chỉ sợ chỉ có một con rệp thôi, cũng sẽ làm loạn lên, tập tức tìm chủ nhà trọ khiếu nại, rằng con rệp ảnh hưởng đến tâm tình của bạn. Chủ nhà trọ nếu có một câu vì bản thân biện hộ, bạn lập tức càng khẳng định chủ nhà trọ là kẻ làm ăn bất lương! Ngày thứ hai, liền gọi điện thoại cho bạn bè và người thân, kể vể trải nghiệm của mình trong chuyến lữ hành, kể người dân nơi đây không tốt như thế này như thế kia! Càng nói càng bực bội, càng nói càng phẫn nộ. Thực ra, nói cho cùng chẳng qua chỉ là một con rệp mà thôi, lại có thể khiến bạn tức giận mấy ngày liền. Suy đi nghĩ lại, bạn chỉ đang cảm thấy mình chịu thiệt thôi phải không?

Đây là hiện thực chung trong xã hội, hơn đâu chỉ một con rệp, còn rất nhiều việc sẽ khiến bạn phải "động". Khi bạn thấy đủ loại tệ nạn trong xã hội, thường thưỡng đầy lòng căm phẫn.

Khi một người, mỗi ngày kiếm được 10 đồng, tiết kiếm mới được ăn no một bữa, anh ta vẫn ung dung, nhưng mộng tưởng một cuộc sống mỗi ngày có thể kiếm được 100 đồng; khi anh ta rốt cuộc mỗi ngày có thể kiếm được 1oo đồng, so với trước kia thì mệt hơn, nhưng vẫn không quá mãn nguyện, bởi vì có người một ngày kiếm được 1000 đồng; anh ta làm việc càng chăm chỉ nỗ lực, cuối cùng cũng được sống cuộc sống mà mỗi ngày kiếm được 1000 đồng, anh ta bắt đầu mua xe, mua nhà, sống một cuộc sống mà anh ta trước kia hằng ao ước, nhưng anh ta lại bắt đầu hướng về một tương lai mà anh có thể kiếm được 1 vạn đồng mỗi ngày . . . Chúng ta thấy người đấy đã không thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn.

Chúng ta một khi đã có được vật mà bản thân thước kia ao ước, tâm sẽ cảm thấy an tĩnh và thỏa mãn, so với trước sẽ thấy càng hạnh phúc. Nhưng mà, đạt được rồi sẽ thất rốt cuộc cũng chỉ như thế mà thôi, dục vọng càng lớn hơn sẽ ngay lập tức xuất hiện, mục tiêu không ngừng cao lên, chúng ta sẽ càng ngày càng mệt. Khi một người có biệt thự, có xe, anh ta càng không hạnh phúc, vì anh ta sợ hãi rằng có một ngày bản thân sẽ mất đi tất cả, thế là lại càng bán mạng mà làm việc. Bắt buộc bản thân mỗi ngày kiếm được 100 vạn, kiếm được 80 vạn liền than trời thán đất, ngày nào cũng sống trong sợ hãi, sợ hãi mất đi danh lợi và tiền tài, lưng đeo một cuộc sống đầy áp lực, làm sao mà không sinh bệnh?

Đương nhiên, không phải chúng ta không nên sống một cuộc sống như vậy, bởi vì danh lời và tiền tài đối với phàm nhân chúng ta mà nói là sự theo đuổi lớn nhất, nhưng nếu cuộc sống đó khiến bạn thấy áp lực gấp bội, phiền não không dứt, gần như chẳng có một chút hạnh phúc, hoàn toàn có thể cân nhắc thay đổi cách nghĩ. Không nhất định phải vứt bỏ biệt thự, xe hơi những thứ này, chỉ cần đặt xuống chấp niệm đối với những vật này, liền tính một ngày kiếm được 100 vạn cũng không đắc ý, kiếm được 10 đồng cũng không thất vọng, nên ăn cơm liền ăn cơm, nên ngủ liền ngủ, không cần bức bách bản thân, liền lập tức cảm thấy hạnh phúc nhiều hơn trước rồi.

Người nội tâm đã học được buông xả, cho dù mặc bố y, ăn uống thanh đạm, vẫn khoan thai tự tại, không cảm thấy một chút không thích hợp, một chút khó chịu. Dù trước mặt là chuyện phiền não hay sinh tử, đều có thể an nhiên đối đãi, tâm không thống khổ cũng không hề gợn sóng, người như vậy, không yêu cầu ăn mặc vui chơi mới có thể hưởng thụ một cuộc sống tĩnh lặng và hạnh phúc.

2. Vô cầu, vô dục, bởi vì sinh mệnh cường đại

"Quả dục" chính là có ít dục vọng. Như "tĩnh tâm" trong Phật pháp, cùng là một loại ý nghĩa, nhưng bất đồng về trình độ, "tĩnh tâm" là thoát khỏi phàm tục, người trần khó mà đạt được, "quả dục“ lại có thể đạt được. Nhân tâm không yên, thường thường vì có quá nhiều dục vọng.

Người có dục vọng là điều bình thường, nhân sinh nếu không có mục tiêu để truy cầu, thì sẽ rất buồn chán vô vị. Đối với những dục vọng thông thường, mỗi người đều có thể thông qua những con đường thông thường để đạt được, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhưng không thỏa mãn là bản năng của con người, chúng ta mãi mãi không cảm thấy được dục vọng quá nhiều của bản thân. Vào thời đại của Hoằng Nhất Pháp sư, đại bộ phận người dân đều uống trà thô, ăn cơm canh thanh đạm, có thể ăn được bữa no chính là nhà có của cải, nếu vào thời đó mà hoang tưởng mỗi ngày được ăn thịt, thì chính là quá tham vọng; có quần áo mặc, không bị đông lạnh chính là phúc khí rồi, nếu còn có thể mặc quần áo không rách không mụn vá thì hẳn là người giàu có. Nếu mỗi ngày còn muốn mặc quần là áo lụa, tắc vượt qua dục vọng thông thường, lúc này mà không gia tăng khắc chế, sẽ rơi vào sự thống khổ bất mãn do dục vọng không thể đạt thành. Nếu chỉ vì tiền mà làm chuyện xấu, sẽ khiến nhân sinh rơi vào vực sâu tội ác.

Ngày nay, chúng ta hi vọng mỗi ngày có thịt ăn, mỗi ngày có quần áo đẹp để mặc cũng không tính là tham vọng lớn lao. "Quả dục" không nên so sánh với tiêu chuẩn trong quá khứ. Vì vậy, đối với mỗi người chúng ta sống trong thời đại này, dục vọng rốt cuộc ở độ cao nào vẫn được coi là vừa phải.

Thật ra, chỉ cần thông qua lao động cần củ để đạt được mong muốn, đều tính là dục vọng thông thường. Quan trọng hơn là, có thể nhìn ra được một người trong nội tâm có nhiều ít dục vọng thông qua thái độ của họ khi rơi vào hoàn cảnh dục vọng không được thỏa mãn, nếu họ vẫn thản nhiên như thường, không vì vậy mà cảm thấy bất tiện, cảm thấy phẫn nộ hay thống khổ.

Ví dụ, hai người nọ đi đến vùng núi nghèn nàn lạc hậu du lịch, bình thường điều kiện vật chất của họ không khác nhau là mấy. Sau khi đến vùng núi, người thứ nhất trong điều kiện hoàn cảnh ác liệt, vật chất thiếu thốn, vẫn sống rất vui vẻ, ăn món ăn mà người khác không nuốt trôi, nhưng người thứ hai lại cảm thấy khổ không thể tả, mỗi ngày oán giận, cảm thấy bản thân như sống trong địa ngục. Hai người này bình thường dù chi tiêu hàng ngày không hơn kém nhiều, nhưng người thứ hai hiển nhiên sống không hề khoái hoạt, chính là vì dục vọng của anh ta quá nhiều.

Pháp sư nói, "Quả dục cố tĩnh", những người quả dục đại đa số đều không màng danh lợi, chú trọng nội tâm tu dưỡng, không vì ngoại vật sở động, vì vậy mới có thể trong hồng trần đạt được "tĩnh".

Dục vọng là căn nguyên của mọi hành động. Khi người có dục vọng, sẽ vì thỏa mãn dục vọng sở "động". Nếu chúng ta thật sự có thể đạt được "tĩnh tâm quả dục", tự nhiên sẽ không vì bất kỳ sự việc gì mà hành động. Nói thật ra, chúng ta mỗi ngày vội vội vàng vàng đều bởi vì dục vọng quá nhiều, khi chúng ta hoàn thành một dụng vọng, một dục vọng mới lại được sinh ra, mãi mãi không kết thúc. Vì lẽ đó, chúng ta từ đầu tới cuối đều không được thanh nhàn, khó có thể dành ra thời gian tu tâm dưỡng tính.

Nho gia cho rằng, tu tâm dưỡng tính, lấy "tĩnh" làm chủ, cái gọi là "lấy tĩnh dưỡng đức". một người cần tâm lặng như nước, không có tạp niệm, mới có thể làm tốt việc tu dưỡng tâm hồn và thể xác. Hoằng Nhất Pháp sư đã đưa cho chúng ta một phương pháp "tĩnh" tu, đó chính là giảm bớt dục vọng. Khi chúng ta không có dục vọng, quyền thế, tiền tài, danh lợi trên thế gian này, đều không thể lau động nội tâm của chúng ta. Tâm tư an định, mang lại nhiều điều có lợi. cho việc tu tâm dưỡng tính.

Khổng Tư Mạc đã từng chỉ ra, đại đa số chúng ta để sống lâu có năm cái khó: danh lợi khó cầu, hỉ nộ khó cầu, thanh sắc khó cầu, tư vị khó cầu, suy tư khó giải. "Quả dục cố tĩnh", tĩnh tức có thể bài trừ năm cái khó, con người tự nhiên có thể sống lâu. Hoằng Nhất Pháp sự đi một bước liền đề ra "Hữu chủ tắc hư", "hữu chủ" tức là có mục tiêu. Khi bạn đang ở trạng thái "tĩnh", ắt sẽ lấy một loại đồ vật khác tới điền vào khoảng không trong nội tâm, bằng không, tâm vô sự vật, khác gì tấm bèo trôi, tùy sóng lôi đi.

Một nhà thư pháp lão luyện đã nói về nhân duyên ban sơ khiến bản thân đến với thư pháp: "Tay của con người ta, thường hay muốn cầm thứ gì đó. Ví dụ, thấy eo của một cô gái, liền muốn ôm một chút. thấy tiền, liền muốn nắm một chút, thấy quan ấn, liền muốn lấy làm của riêng. Nhưng tôi biết những vật này sẽ khiến tôi làm những việc mất lý trí, vì rời khai dục vọng, có một ngày, tôi liền nghĩ, liền để tay cầm bút, mỗi ngày đều đặt tâm tư vào việc luyện chữ, tay không hề nhãn rỗi, như vậy dục vọng cũng dần biến mất."

Lấy sở thích lành mạnh thay thế đủ loại dục vọng tham cầu, đích xác là một phương pháp hay. Một vài người cao tuổi sau khi về hưu, đột nhiên trở lên nhàn rỗi, ngược lại cảm thấy không thích ứng, lúc này, một vài người bắt đầy học thư pháp, học vẽ, học hát, sinh hoạt phong phú, tinh thần no đủ, phiền não liền tự động tiêu biến.